Hoy
8 de marzo, celebramos el Día Mundial de la Mujer y desde Natur Gela
queremos homenajear la labor de todas aquellas mujeres que han
contribuido en el conocimiento que hoy tenemos de las plantas.
¿Sabes
quién fue Jeanne Baret (1740-1807)? Esta mujer fue una pionera
botánica francesa que, en el siglo XVIII, se hizo pasar por un
hombre para poder participar en una expedición científica. Se
trataba de la expedición Bougainville, que dio la vuelta al mundo
durante casi tres años y recolectó miles de plantas y especies
nuevas.
Un
1 de febrero de 1767 Jeanne Baret subió a bordo del buque L'Etoile,
con otros 120 hombres, entre los que se encontraba el naturalista y
médico Philippe Commerson. Para ello tuvo que disfrazarse de hombre,
ya que en aquella época existía una ordenanza real que castigaba
con severas penas a aquellas mujeres que se subían en un buque real.
Ilustración
de autor desconocido de la botánica francesa Jeanne Baret
Junto
a Philippe Commerson, su amante y compañero de aventuras, viajaron
durante tres años por el Pacifico, Madagascar, Uruguay, Argentina,
Brasil....es precisamente en este lugar cuando Philippe Commerson
calló gravemente enfermo y fue Jeanne Baret la que recolectaba y
clasificaba todas las especies. De hecho se cree que fue ella quien
recolectó una de las plantas enredaderas más conocidas y coloridas
en Brasil: la buganvilla, denominada así en honor al comandante del
buque en el que viajaban Antoine de Bougainville.
Planta del género Bugainvillea
Más
de 70 especies diferentes han sido denominadas en honor a Philip
Commerson -su compañero de aventuras-, es el caso de especies del
genero Commersonia,
por ejemplo. Sin embargo, Jeanne
Baret y sus
innumerables aportaciones científicas no han sido visibles hasta el
2010, cuando Glynis Ridley escribió “El
descubrimiento de Jeanne Baret. Un relato sobre ciencia, océano y
sobre la primera mujer que dio la vuelta al globo”.
Poco después el biólogo Eric Tepe ha honrado su recuerdo dando su
nombre a una especie descubierta hace poco: Solanum
baretiae.,
planta endémica del sur de Ecuador y muy próxima a la patata.
No
son pocas las mujeres que se dedicaron a descubrir y enseñarnos el
mundo que nos rodea, muchas de ellas de forma casi clandestina. La
artista y botánica Marianne
North (1830-1890)
dibujó más de 800 plantas de sus viajes o la botánica inglesa Anna
Worsley (1807-1876),
gran conocedora de la flora inglesa, son algunos de los nombres de
mujeres que pese a no aparecer en los libros de ciencia, sin ellas no
entenderíamos la naturaleza como lo hacemos.
Gaur
martxoaren 8a da, Emakumeen Nazioarte Eguna eta Natur Gelatik
historian zehar landareen inguruko ezagutzan lagundu zuten emakumeak
omendu nahi ditugu.
Badakizu
nor den Jeanne Baret (1740-1807)?
XVIII.
mendeko emakume botanikari aitzindaria izan zen, bere burua mutiltzat
aurkeztu zuena espedizio zientifiko batean parte hartzeko.
Bougainville espedizioa zen hura, hiru urtez munduari buelta eman
zion eta milaka landare eta espezie berri bildu zituzten.
1767ko
Otsailaren 1ean L'Etoile
izena zuen itsasontzira igo zen, beste 120 gizonezkoekin. Gizon hauen
artean Philippe Commerson naturalista eta medikua zegoen.
Horretarako gizon bat balitz bezala jantzi zen, garai horretan
itsasontzi errealetan igotzen ziren emakumeen kontrako zigor gogorrak
baitzeuden.
Bere
amorante eta abentura-laguna zen Philippe Commersonekin batera Ozeano
Barea, Madagaskar, Uruguai, Argentina eta Brasiletik bidaiatu zuten.
Latinoamerikan zeudelarik Philippe Commerson gaixorik jarri zen eta
Jeanne Baret arduratzen zen landareen bilketa eta sailkapenaz. Izan
ere, uste denez berak bildu zuen Brasilen buganvilla, igokaria den
landare koloretsu eta ezaguna. Gero horrela izendatu zuten landarea
Antoine de Bougainville ontziko komandantearen omenez.
70
espezie desberdin baino gehiago Philip
Commersonaren omenez izendatu dira- Jeanne Bareten abentura kidea-
Honen adibidea Commersonia
generoko
landareak dira. Hala ere, Jeanne
Baret-ek zientzi arloan egin zituen ekarpenak ez dira aintzatetsi
2010 urte arte Glynis
Ridley idazleak “El
descubrimiento de Jeanne Baret. Un relato sobre ciencia, océano y
sobre la primera mujer que dio la vuelta al globo”
idatzi zuen arte. Geroxeago Eric Tepe biologoak pertsonaia
ohoratzeko nahiarekin, aurkitu berri den landare bati bere izena
ipini zion: Solanum
baretiae, jatorriz
Ekuadorrekoa den landarea, patataren antzekoa.
Emakume
askok historiak zehar inguratzen gaituen mundua ikertu dute, askotan
modu ia klandestino batean. Marianne
North
(1830-1890)
artista eta botanikaria mundu osoan zehar egindako bidaietatik 800
espezie baino gehiago marraztu zituen edo Anna
Worsley (1807-1876)
botanikaria Ingalaterrako floraren inguruan oso aditua, dira adibide
batzuk. Mendeetan
zehar ezkutatuta eta testuliburuetan ahaztuak izan diren emakumeak
dira.